Η στεφανιαία νόσος οφείλεται στην δημιουργία πλούσιων σε χοληστερόλη αθηρωματικών πλακών στο τοίχωμα των επικαρδιακών στεφανιαίων αρτηριών , με αποτέλεσμα την στένωση του αυλού τους και την παρεμπόδιση της ροής του αίματος μέσα από αυτές. Έτσι όταν το αίμα φθάνει στο μυοκάρδιο μέσω της στεφανιαίας αρτηρίας , δεν επαρκεί για τις ανάγκες της καρδιάς ,τότε εμφανίζεται καρδιακή ισχαιμία και πόνος –στηθάγχη.
1) Αιφνίδιος θάνατος (συχνά σαν πρώτη εκδήλωση)
2) Στηθάγχη
3) Οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου
4) Καρδιακή ανεπάρκεια ( σπάνια σαν πρώτη εκδήλωση)
1. Στηθάγχη
Είναι ο παροξυσμός , θωρακική ενόχληση , που συχνά περιγράφεται σαν πόνος ,σφίξιμο, κάψιμο ,συμπίεση , δύσπνοια και εμφανίζεται σε προσπάθεια , ενώ υποχωρεί λίγα λεπτά μετά την λήψη υπογλώσσιου δισκίου νιτρογλυκερίνης που πρέπει να λαμβάνει πάντα σε καθιστή θέση , για αποφυγή ζάλης από πιθανή υπόταση .Τυπικά εντοπίζεται πίσω από το στέρνο και καταλαμβάνει ποικίλη έκταση στο θωρακικό τοίχωμα . Ο πόνος αντανακλά στα άνω άκρα ( κυρίως στο αριστερό ) καθώς και στην κάτω γνάθο . Μερικές φορές ο πόνος εντοπίζεται στο πάνω μέρος της κοιλιάς.
Γενικά κάθε θωρακικός πόνος που εμφανίζεται σε προσπάθεια και υποχωρεί λίγο μετά την διακοπή της , πρέπει να θεωρείται ύποπτος για στηθάγχη . Στην στηθάγχη οι διαταραχές στο μυοκάρδιο είναι παροδικός και αντιστρέφονται πλήρως με το τέλος αυτής.
1.α. Σταθερή στηθάγχη
Οφείλεται σε στενώσεις των στεφανιαίων αρτηριών από αθηρωματικές πλάκες , που υπάρχουν στο τοίχωμα τους και ο πόνος εμφανίζεται μετά από την εκτέλεση συγκεκριμένου έργου , που είναι διαφορετικό για κάθε ασθενή και εξαρτάται από το βαθμό και την ένταση προσβολής των στεφανιαίων αρτηριών . Έτσι άλλος εμφανίζει στηθάγχη μετά από βάδιση 200m και άλλος στα 500m ,άλλος μόνο στην ανηφόρα , αλλά οι αποστάσεις αυτές παραμένουν περίπου σταθερές σε επόμενες προσπάθειες βάδισης.
β. Ασταθής στηθάγχη
Οφείλεται σε απότομη άυξηση της στένωσης μίας στεφανιαίας αρτηρίας , συνήθως εξαιτίας ρήξης μίας αθηρωματικής πλάκας και της επακόλουθης θρόμβωσης μέσα στον αυλό του αγγείου στο σημείο της ρήξης , που αυξάνει έτσι σημαντικά το ποσοστό στένωσης , αλλά δεν φράζει τελείως το αγγείο . Η ασταθής στηθάγχη διαφέρει στην εκδήλωση της από την σταθερή στηθάγχη και περιλαμβάνει τις ακόλουθες καταστάσεις
1. Επιδεινούμενη στηθάγχη σε συχνότητα , ένταση σε ασθενή με σταθερή στηθάγχη
2. Στηθάγχη που εμφανίζεται πρόσφατα αλλά εκλύεται σε μικρή προσπάθεια
3. Στηθάγχη σε ηρεμία ή ελάχιστη προσπάθεια
Η ασταθής στηθάγχη είναι συχνά προάγγελος οξέος εμφράγματος.
4. Οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου
Έχει την ίδια αιτία όπως και η ασταθής στηθάγχη ,με την διαφορά ότι εδώ έχουμε απόφραξη ( πλήρης διακοπή της ροής ) , μετά την ρήξη της αθηρωματικής πλάκας και την επακόλουθη θρόμβωση .Στο έμφραγμα συμβαίνει νέκρωση του τμήματος του μυοκαρδίου , που παίρνει αίμα από κλάδους της αρτηρίας μετά το σημείο της απόφραξης . Γι΄αυτό όσο πιο κεντρικά είναι η βλάβη της αρτηρίας που οδήγησε σε απόφραξη , τόσο μεγαλύτερη η νέκρωση και το έμφραγμα.
Το έμφραγμα του μυοκαρδίου μπορεί να συμβεί μετά από έντονη προσπάθεια αλλά και σε ηρεμία και στον ύπνο . Ο πόνος είναι παρόμοιος με αυτόν της στηθάγχης , αλλά πιο έντονος , μέγιστης διάρκειας ( > 30 λεπτά ) και συνοδεύεται συνήθως από ιδρώτα , ωχρότητα , τάση προς έμετο .Σε έμφραγμα χωρίς επιπλοκές , ο πόνος μπορεί να διαρκέσει 6 -8 ώρες.
5. Καρδιακή ανεπάρκεια
Συνήθως επέρχεται μετά το εκτεταμένο έμφραγμα , που νεκρώνει σημαντικό τμήμα της καρδιάς , το οποίο αφού μετατραπεί στην συνέχεια σε ουλή , δεν μπορεί να συνεισφέρει την καρδιακή συστολή . Με αυτόν τον τρόπο υπάρχει διαταραχή στην αντλητική ικανότητα της καρδιάς.